جراحی تعویض مفصل زانو از مهمترین عمل های جراحی است که معمولا بانوان و آقایان میانسال و همچنین ورزشکاران نیز به انجام آن می‌پردازند. مفصل زانو به مرور زمان گاها دچار ساییدگی یا حوادثی می‌شود که در نهایت به عمل تعویض مفصل زانو نیاز پیدا می‌کند. آیا شما هم هنگام راه رفتن صدای تق تق می‌شنوید؟ یا احساس می‌کنید که هنگام راه رفتن دو استخوان در زانوی شما به هم ساییده می‌شود؟ برای شناخت بیشتر این جراحی و چگونگی انجام آن تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عمل تعویض مفصل زانو چگونه انجام می‌شود؟
جراحی تعویض مفصل زانو که به عنوان آرتروپلاستی زانو نیز شناخته می‌شود، یک روش جراحی تهاجمی است که در آن مفصل زانو آسیب دیده با قطعه‌ای مصنوعی یا پروتز جایگزین می‌شود. این جراحی برای بهبود عملکرد زانو، کاهش درد و تسهیل حرکت زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، تمامی مراحل انجام این عمل را ذکر می‌کنیم:
بعد از انجام معاینات لازم از قبیل آزمایش خون و تراکم استخوان، بیمار در بیمارستان بستری شده و قبل از شروع عمل، داروی بیهوشی به بیمار تزریق می‌شود. البته ناگفته نماند که برخی از جراحان ارتوپدی از روش اسپاینال یا بی حسی از کمر برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می‌کنند. در این مرحله، محل برش با داروی ضد عفونی کننده به خوبی تمیز می‌شود.
در ناحیه مشخص شده بر روی زانو برشی برای رسیدن به استخوان و مفصل ایجاد می‌شود. مفصل آسیب دیده با دقت بریده (قسمتی از استخوان ران و مفصل) و ناحیه زانو برای نصب پروتز آماده می‌شود. در این مرحله پزشک متخصص پروتز مفصل را در محل تعیین شده، قرار داده و با ابزار و مواد مخصوص آن را مستحکم می‌کند. سپس ضمن اطمینان پیدا کردن از قرارگیری پروتز مفصل زانو در محل مناسب، ناحیه مورد نظر مجدد ضد عفونی شده و محل برش با بخیه بسته می‌شود. بعد از انجام پانسمان، بیمار برای ریکاوری به بخش مخصوص رفته و بعد از تثبیت شرایط عمومی به بخش عادی منتقل می‌شود. رعایت نکات و انجام فیزیوتراپی و مصرف داروهای تجویزی روند بهبود را تسریع می‌کند.
بیشتر بخوانید: جراحی تعویض مفصل لگن
مزایای جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو برای بیمارانی با مشکلات مختلف در ناحیه مفصل زانو، دردهای ناحیه زانو و رفع ساییدگی مفصل، مزایای زیادی دارد. در ادامه به برخی از مهمترین ویژگی‌ها و مزایای این جراحی اشاره خواهیم داشت:
- کاهش درد
یکی از مهمترین مزایای آرتروپلاستی زانو، کاهش درد شدید و مزمن است که بر اثر آسیب یا التهاب مفصل زانو رخ می‌دهد. با جایگزینی مفصل تخریب شده با پروتز، حجم قابل توجهی از درد در بیماران از بین می‌رود.
- بهبود عملکرد زانو
این عمل باعث بهبود عملکرد و راحتی بیمار در حرکت دادن زانو می‌شود. با نصب پروتز مصنوعی، قابلیت حرکت زانو بهبود می‌یابد و بیماران می‌توانند به طور معمولی راه رفتن و خم شدن زانو را بدون درد انجام دهند. این امر باعث بهبود کیفیت زندگی در این بیماران می‌شود زیرا دیگر فرد برای انجام فعالیت های روزمره نیاز به کمک و همراهی دیگران ندارند.
- طول عمر پروتز
پروتز‌های مفصل زانو معمولاً قابلیت ماندگاری بالایی دارند. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی، پروتز‌های مفصل زانو امروزه بسیار قوی و پایدار هستند و می‌توانند برای سال‌ها به خوبی کار کنند.
- افزایش قد
به طور کلی با تخریب و آسیب مفصل اصلی زانو، به مرور زمان فرد با کاهش قد خود مواجه می‌شود که بعد از عمل تعویض مفصل زانو نیز برطرف می‌شود. می‌توان بیان کرد با انجام این جراحی، حدود دو الی سه سانت به قد فرد اضافه می‌شود.
- رهایی از کمر درد و درد لگن
با وجود آسیب در مفصل زانو، فرد نمی‌تواند به درستی راه برود و فشار زیادی به لگن و کمر او وارد می‌شود. حتی به مرور زمان فرد شاهد پرانتزی شدن پای آسیب دیده خود خواهد بود. این موارد در افرادی که وزن بالا دارند نیز بیشتر مشهود است.
بیشتر بخوانید: بازسازی رباط های صلیبی زانو
آیا عمل تعویض مفصل زانو دردناک است؟
با توجه به این موضوع که عمل تعویض مفصل زانو جراحی تهاجمی است، در حین عمل به دلیل تزریق داروی بیهوشی و بی حسی درد احساس نمی شود. بعد از جراحی به دلیل سنگین بودن روند عمل و تعویض مفصل، احساس درد و ناخوشی برای بیمار وجود دارد که با تزریق دارو این درد قابل کنترل و کم شدن است. باید توجه داشت میزان درد و روند بهبودی با توجه به شرایط جسمانی و سن افراد متفاوت است.
دوره نقاهت آرتروپلاستی زانو
دوره نقاهت بعد از تعویض مفصل زانو با توجه به شرایط و سن افراد و همچنین مراقبت ها و فیزیوتراپی های بعد از عمل متفاوت است اما به صورت میانگین، مدت زمان بهبودی برای افرادی که مراحل درمانی را به صورت کامل انجام داده اند، حدود یک الی دو ماه خواهد بود.
بیشتر بخوانید: درمان آسیب های ورزشی زانو
مراقبت های قبل از تعویض مفصل زانو
رعایت برخی نکات و مراقبت ها قبل از تعویض مفصل زانو باعث بهبود روند جراحی و کاهش خطرات احتمالی برای بیمار می‌شود. این نکات مراقبتی عبارتند از:
- بعد از انجام مشاوره با بهترین پزشک لازم است برخی تست‌های پزشکی و آزمایشات از میزان سلامتی و تراکم استخوان و تست انعقاد خون انجام شود.
- در صورت ابتلا به بیماری خاص و زمینه‌ای پزشک خود را در جریان بگذارید و مصرف برخی داروها را که ممکن است برای عمل خطرناک باشد را با تجویز پزشک کنار بگذارید.
- از مصرف داروهای رقیق کننده خون که احتمال خونریزی در حین عمل را بالا می‌برد، خودداری کنید.
- در صورت استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی مصرف این مواد را قطع کنید.
- داروهای تجویزی قبل از عمل برای بهبود تراکم استخوان را طبق دستور پزشک مصرف کنید. گاهی اسپری رفع پوکی استخوان برای بیمار تجویز می‌شود.
- محدودیت های غذایی به خصوص قبل از عمل را برای تاثیر داروی بیهوشی رعایت کنید. شما باید 10 ساعت قبل از عمل ناشتا باشید و فقط سرم استفاده کنید.